Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ & Ε/θ

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Παρουσίαση με θέμα: "ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ & Ε/θ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ & Ε/θ
ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ & Ε/θ Θεωρεία Δημητρίου Ανθή, Εργοθεραπευτρια

2 TI ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Τα νευρομυϊκά νοσήματα είναι μια ομάδα που περιλαμβάνει ασθένειες που ενώ εμφανίζουν μεγάλη ετερογένεια στην κλινική συμπτωματολογία όλες έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό τη μυϊκή αδυναμία. H πλειονότητα των νευρομυϊκών νοσημάτων αφορά γενετικά νοσήματα δηλαδή νοσήματα που οφείλονται σε βλάβες του DNA και ως εκ τούτου μπορούν να κληρονομηθούν σε περισσότερα από ένα άτομα στην ίδια οικογένεια. Εκτιμάται ότι η συχνότητα των γενετικών νευρομυϊκών νοσημάτων είναι περίπου 1:3000 άτομα, αν και ο μεγάλος αριθμός των νοσημάτων και η δυσκολία της διάγνωσης δεν επιτρέπει την ακριβή εύρεση της συχνότητας στο γενικό πληθυσμό.

3 Πριν τη δυνατότητα ανίχνευσης μεταλλάξεων με αναλύσεις DNA, η διάγνωση των νοσημάτων στηριζόταν κυρίως στην κλινική εικόνα των ασθενών ή σε επώδυνες και χρονοβόρες εξετάσεις (πχ βιοψία μυός και νεύρου και ηλεκτρομυογράφημα), ενώ η πρόληψη (προγεννητικός έλεγχος και ανίχνευση φορέων) ήταν αδύνατη. Σήμερα ο γενετικός έλεγχος εφαρμόζεται για πάρα πολλά γενετικά νευρομυϊκά νοσήματα με ανάλυση DNA που απομονώνεται από το περιφερικό αίμα των ασθενών, απαιτεί όμως εξειδικευμένες εξετάσεις και εργαστήρια.

4 Για την καλύτερη προσέγγιση των γενετικών νευρομυϊκών νοσημάτων υπήρξαν ήδη από το 18ο αιώνα πολλές προσπάθειες ταξινόμησής τους. Η πιο αποδεκτή ταξινόμηση είναι αυτή που βασίζεται κυρίως στη θέση της βλάβης και είναι : 1) ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΜΕ ΒΛΑΒΗ ΣΤΟΥΣ ΜΥΣ 2) ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΜΕ ΒΛΑΒΗ ΣΤΟΥΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΥΣ ΝΕΥΡΩΝΕΣ 3) ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΜΕ ΒΛΑΒΗ ΣΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΑ ΝΕΥΡΑ 4) ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΜΕ ΒΛΑΒΗ ΣΤΙΣ ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΕΣ ΣΥΝΑΨΕΙΣ.

5 Επιπλέον μπορούμε να τις κατηγοριοποιήσουμε, σύμφωνα με το
Αν είναι εκ γενετής ή επίκτητες Αν συμβαίνουν σε διαφορετικά στάδια Αν είναι οξείες ή χρόνιες Αν είναι σταθερές ή εξελισσόμενες Αν είναι μεμονωμένες ή συνυπάρχουν με άλλες Αν επιφέρουν μικρό ή μεγάλο βαθμό περιορισμό

6 Πως παρουσιάζεται .. Συχνά ασθενείς, ιδιαίτερα ηλικιωμένοι, προσέρχονται στον οικογενειακό γιατρό τους παραπονούμενοι πως «δεν τους ακούν τα πόδια τους». Αυτό πολλές φορές αποτελεί ένα ασήμαντο σύμπτωμα, χωρίς υποκείμενη παθολογία, δυνατόν όμως να υποκρύπτει ποικίλα, σοβαρά νοσήματα.

7 Εμφανίζεται στα πλαίσια ενός γενικευμένου αισθήματος αδυναμίας ολόκληρου του σώματος, είτε εντοπίζεται στο ένα ή και στα δύο πόδια. Δυνατόν να υποδηλώνει πραγματική μυϊκή αδυναμία, όταν υπάρχει απώλεια της ισχύος των μυών. Συχνότερα όμως αφορά στην εύκολη κόπωση ή την αίσθηση της γενικευμένης καταβολής δυνάμεων στα πλαίσια ποικίλων καταστάσεων, πχ σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, αναιμία, αφυδάτωση και ηλεκτρολυτικές διαταραχές, διαταραχές ύπνου, κατάθλιψη, χρόνια καρδιακή νόσος, χρόνια πνευμονοπάθεια, χρόνια νεφρική νόσος, ενδοκρινοπάθειες, λοιμώξεις, κακοήθειες κλπ. Από τις παραπάνω καταστάσεις ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην κατάθλιψη, λόγω του υψηλού επιπολασμού της στον πληθυσμό.

8 Στις νευρολογικές διαταραχές περιλαμβάνονται:
η ισχιαλγία (νωτιαία νεύρα, καθώς εξέρχονται από την σπονδυλική στήλη συμπιέζονται. Επιπρόσθετα της αδυναμίας σε ένα τμήμα του ποδιού, συνυπάρχουν μουδιάσματα, κάψιμο και πόνος. Αίτια ισχιαλγίας: η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου, η σπονδύλωση, αποστήματα, όγκοι, τραυματισμοί της σπονδυλικής στήλης κλπ),

9 η αγγειακή εγκεφαλική νόσος (αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, εγκεφαλικά αιματώματα) ,
απομυελινωτικές διαταραχές, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας (νόσημα που επηρεάζει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό και προκαλεί αδυναμία, διαταραχές στον συγχρονισμό και την ισορροπία κ.α.) και το σύνδρομο Guillain-Barre νευρομυϊκές διαταραχές, όπως η μυασθένεια Gravis (αυτοάνοση νευρομυϊκή διαταραχή που προκαλεί μυϊκή αδυναμία)

10 η πλάγια αμυοτροφική σκλήρυνση (ALS ή νόσος του Lou Gehring, σοβαρή νευρολογική νόσος που προκαλεί μυϊκή αδυναμία) Φλεγμονώδεις διαταραχές όπως η πολυομυοσίτιδα και η δερματομυοσιτίδα (διάχυτη φλεγμονή και αδυναμία των μυών). Σπάνια αίτια μυϊκής αδυναμίας είναι τα γενετικά- μυϊκές δυστροφίες (κληρονομικές διαταραχές που προκαλούν προοδευτική απώλεια μυϊκού ιστού και μυϊκή αδυναμία) και τα μεταβολικά – γλυκογονιάσεις, λιπιδώσεις και μιτοχονδριακές διαταραχές.

11 Τοξίνες όπως η Botulinum toxin, δηλητηρίαση από οργανοφωσφορικά, η χρήση αλκοόλ και φάρμακα (πχ οι στατίνες- χρησιμοποιούνται κατά της υπερχοληστερολαιμίας και τα κορτικοστεροειδή) έχουν ενοχοποιηθεί για πρόκληση μυϊκής αδυναμίας. Από τις ενδοκρινικές διαταραχές συχνότερη είναι η μυοπάθεια από υποθυρεοειδισμό. Ακολουθούν ο υπερθυρεοειδισμός, ο υπερπαραθυρεοειδισμός, η ανεπάρκεια βιταμίνης D και η ανεπάρκεια επινεφριδίων. Από τα ρευματολογικά νοσήματα μυϊκή αδυναμία προκαλούν η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος. Μυϊκή αδυναμία προκαλούν επίσης η υπερασβεστιαιμία, η υπερκαλιαιμία και η υποκαλιαιμία.

12 Νευρομυικές διαταραχές

13 ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ Ένα κάταγμα είναι ένα σπάσιμο του οστού ή του χόνδρου. Είναι συνήθως αποτέλεσμα τραύματος. Μπορεί, εντούτοις, να είναι αποτέλεσμα ασθένειας του οστού που οδηγεί στην αποδυνάμωσή του, όπως η οστεοπόρωση, ή ο ανώμαλος σχηματισμός του οστού από συγγενείς ασθένειες στη γέννηση, όπως η ατελής οστεογένεση (osteogenesis imperfecta).

14 Πώς συμβαίνουν τα κατάγματα;
Τα κατάγματα μπορούν να συμβούν με ποικίλους τρόπους, αλλά υπάρχουν τρεις κοινές αιτίες: Αποτέλεσμα τραύματος. Παραδείγματος χάριν, μια πτώση, ένα ατύχημα ή ένα τροχαίο μπορούν να οδηγήσουν σε ένα κάταγμα. Η οστεοπόρωση μπορεί επίσης να συμβάλει στα κατάγματα. Η οστεοπόρωση είναι μια ασθένεια των οστών που οδηγεί στη "εκλέπτυνση" του οστού. Τα κόκκαλα γίνονται εύθραυστα και εύθρυπτα. Η κατάχρηση οδηγεί μερικές φορές στα κατάγματα κοπώσεως. Αυτοί είναι συνηθισμένα στους αθλητές και τους νεοσύλλεκτους

15 Διάγνωση των καταγμάτων
Συνήθως, ξέρετε αμέσως εάν έχετε σπάσει ένα κόκκαλο. Μπορείτε να ακούσετε έναν ήχο θραύσεως ή ραγίσματος. Η περιοχή γύρω από το σπάσιμο θα είναι επώδυνη και πρησμένη. Ένα άκρο μπορεί να παραμορφωθεί, ή ένα μέρος του οστού μπορεί να τρυπήσει το δέρμα. Οι γιατροί χρησιμοποιούν συνήθως ακτινογραφίες για να ελέγξουν τη διάγνωση. Τα κατάγματα κοπώσεως είναι δυσκολότερο να εντοπιστούν, επειδή μπορούν να μην εμφανιστούν αμέσως σε μια ακτινογραφία εντούτοις, μπορεί να υπάρξει πόνος, ερυθρότητα και ήπια διόγκωση.

16 ΤΥΠΟΙ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ Κλειστό ή απλό κάταγμα. Το κόκκαλο είναι σπασμένο, αλλά το δέρμα δεν πληγώνεται. Ανοικτό ή σύνθετο κάταγμα. Το δέρμα μπορεί να διαπεραστεί από το κόκκαλο ή από ένα χτύπημα που σκίζει το δέρμα κατά την διάρκεια του τραυματισμού. Το οστό μπορεί να είναι ή να μην είναι ορατό στην πληγή. Εγκάρσιο κάταγμα. Το σπάσιμο είναι κάθετο στο μακρό άξονα του οστού. Σπάσιμο «δίκην χλωρού ξύλου». Σπάσιμο σε μια πλευρά του οστού, που προκαλεί μια κάμψη στην άλλη πλευρά του . Συντριπτικό κάταγμα. Ένα σπάσιμο που οδηγεί σε τρία ή περισσότερα τεμάχια οστών.

17 Η διαδικασία επούλωσης (πόρωση)
Μόλις ένα σπάσιμο εμφανίζεται, το σώμα ενεργεί για να προστατεύσει την τραυματισμένη περιοχή, που διαμορφώνει έναν προστατευτικό θρόμβο αίματος μέσα στον οποίο αρχικά δημιουργείται ινώδης και στη συνέχεια οστίτης ιστός (νέο οστό) . Τα νέα "νήματα" των κυττάρων οστίτη ιστού αρχίζουν να αυξάνονται και στις δύο πλευρές της γραμμής σπασίματος. Αυτά τα νήματα αυξάνονται το ένα προς το άλλο μέχρι να κλείσει το κάταγμα

18 Θεραπεία για τα κατάγματα
Οι γιατροί χρησιμοποιούν γυψεπιδέσμους, νάρθηκες, ήλους, πλάκες με βίδες, σύρματα ή άλλες συσκευές για να κρατήσουν ένα σπάσιμο στη σωστή θέση κατά τη διάρκεια επούλωσης (πόρωσης) του κατάγματος. Οι εξωτερικές μέθοδοι σταθεροποίησης περιλαμβάνουν τους επιδέσμους από γύψο ή φίμπεργκλας , τους νάρθηκες, και άλλες συσκευές. Οι εσωτερικές μέθοδοι σταθεροποίησης κρατούν τα σπασμένα κομμάτια του οστού στην κατάλληλη θέση με μεταλλικές πλάκες, με ενδομυελικούς ήλους με βίδες και άλλες συσκευές μέχρι αυτό να «κολλήσει» πορωθεί.

19 Αποκατάσταση Τα κατάγματα παίρνουν αρκετές εβδομάδες έως αρκετούς μήνες για να θεραπευτούν, ανάλογα με την έκταση του τραυματισμού την ηλικία του ασθενούς το είδος και μέρος του οστού που έσπασε και πόσο καλά ακολουθείτε τις συμβουλές του γιατρού σας. Ο πόνος σταματά συνήθως πολύ πριν το σπάσιμο να είναι αρκετά στερεό να αντέξει τις πιέσεις της κανονικής δραστηριότητας. Ακόμα και αφού αφαιρείται ο γύψος ή ο νάρθηκας σας, μπορεί να πρέπει να συνεχίσετε να προστατεύετε το σκέλος με μειωμένη δραστηριότητα έως ότου το οστό είναι αρκετά στερεό για να ανταποκριθεί στις φορτίσεις της κανονικής δραστηριότητας. Συνήθως, ώσπου να ολοκληρωθεί η επούλωση (πόρωση) του κατάγματος, οι μύες ατροφούν επειδή δεν έχουν χρησιμοποιηθεί. Ακόμα οι αρθρώσεις σας μπορεί να γίνουν "δύσκαμπτες" από την μη χρησιμοποίηση τους. Θα χρειαστείτε μια περίοδο αποκατάστασης που περιλαμβάνει τις ασκήσεις και τη βαθμιαία αυξανόμενη δραστηριότητα προτού να φτάσετε επίπεδο λειτουργίας παραπλήσιο με αυτό προ του τραυματισμού σας

20 ΝΑΡΘΗΚΕΣ Μεταλλική ξύλινη, γύψινη ή πλαστική συσκευή, που είναι επενδυμένη με βαμβάκι και χρησιμοποούνταν για να ακινητοποιεί ένα μέλος που έπαθε κάταγμα ή που απαιτείται να μείνει ακίνητο για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, για θεραπευτικούς λόγους. Οι ν. κυκλοφορούν στο εμπόριο σε διάφορα σχήματα και μεγέθη, ανάλογα με το μέλος του σώματος για το οποίο προορίζονται. Όταν ο τόπος ατυχήματος βρίσκεται μακριά από υγειονομικές μονάδες, αντί για το ν. χρησιμοποιούνται δύο επίπεδα πλατιά ξύλα, ανάμεσα στα οποία τοποθετείται το μέλος που έπαθε κάταγμα και ακινητοποιείται με κατάλληλο δέσιμο.

21 Οδηγίες για Ασθενείς που Φέρουν Νάρθηκες
Ποιος είναι ο σκοπός της χρήσης ναρθήκων; Οι νάρθηκες που τοποθετούνται στα άνω και στα κάτω άκρα έχουν ως σκοπό την ακινητοποίηση ενός μέρους του σώματος προκειμένου να διευκολυνθεί η πώρωση ενός κατάγματος ή να ευοδωθεί η επούλωση τραυματισμένων μαλακών μορίων. Με την εφαρμογή του νάρθηκα μειώνεται η κινητικότητα στην εστία του προβλήματος μειώνοντας σημαντικά τον πόνο.

22 Τι είδους υλικά χρησιμοποιούνται;
Οι νάρθηκες αποτελούνται από διάφορα υλικά. Παλαιότερα χρησιμοποιούνταν ως υλικό γύψος σε ταινίες οι οποίες περιέβαλλαν το άκρο και οι οποίες στερεοποιούνταν μετά από εμβύθιση σε νερό. Οι σύγχρονοι νάρθηκες αποτελούνται από συνθετικά υλικά σε ταινίες τα οποίες στερεοποιούνται μετά την έκθεσή τους στον αέρα.

23 Τι είδους νάρθηκες υπάρχουν;
Οι νάρθηκες είναι δυνατό να τοποθετούνται κατά μήκος του άκρου διατρέχοντας μόνο την πρόσθια ή την οπίσθια επιφάνειά του ή να περιβάλλουν ολόκληρο το άκρο κυκλοτερώς. Η επιλογή του είδους του νάρθηκα που θα χρησιμοποιηθεί εξαρτάται από το πρόβλημα για το οποίο χρησιμοποιείται. Εάν αναμένεται η εμφάνιση σημαντικού οιδήματος στο τραυματισθέν άκρο τότε τοποθετείται μόνο οπίσθιος ή πρόσθιος νάρθηκας. Εάν απαιτείται πλήρης ακινητοποίηση τοποθετείται πλήρης κυκλοτερής νάρθηκας.

24 Πως τοποθετούνται οι νάρθηκες;
Αρχικά τοποθετείται μία ειδική κάλτσα στο σε όλο το μήκος του άκρου. Στη συνέχεια το άκρο περιτυλίσσεται με ταινία βαμβακιού και ακολούθως εφαρμόζονται 3-6 στρώματα ταινιών από το υλικά του νάρθηκα που περιβάλλουν το άκρο. Όταν ο νάρθηκας δεν είναι κυκλοτερής τοποθετούνται ταινίες μόνο στην πρόσθια ή την οπίσθια επιφάνεια του άκρου κατά μήκος αυτού και στη συνέχεια συγκρατείται από ελαστικό επίδεσμο.

25 Κατά τη διάρκεια της περιόδου εφαρμογής του νάρθηκα οι παρακάτω παρατηρήσεις θα πρέπει να λαμβάνονται υπ΄όψη: O νάρθηκας πρέπει να είναι εφαρμοστός αλλά όχι τόσο όσο να μην είναι ανεκτός. Είναι αναμενόμενο να υπάρχει ήπιος πόνος μετά την τοποθέτηση του νάρθηκα ο οποίος όμως υποχωρεί με ήπια αναλγητικά ή ανάπαυση. Ήπια ευαισθησία ή ψυχρότητα των δακτύλων είναι επίσης αναμενόμενη. Μην φορτίζετε τον νάρθηκα των κάτω άκρων πλήρως τις πρώτες 2-3 ημέρες μέχρι να στερεοποιηθεί πλήρως. Η φόρτιση επιτρέπεται κατόπιν οδηγιών του Χειρουργού και μόνο με το ειδικό παπούτσι γύψου. Σε ορισμένες περιπτώσεις ιδίως σε κατάγματα ή επεμβάσεις των κάτω άκρων χορηγείται αντιπηκτική αγωγή.

26 Διατηρείτε το νάρθηκα στεγνό
Διατηρείτε το νάρθηκα στεγνό. Εάν ο νάρθηκας βραχεί είναι δυνατό να προκληθούν σημαντικές επιπλοκές από το δέρμα όπως νέκρωση και φλεγμονή. Ακόμα και εάν έχετε αίσθημα κνησμού μην τοποθετείτε αντικείμενα κάτω από το νάρθηκα. Σε αυτή την περίπτωση είναι δυνατό να φυσήξετε κρύο αέρα ή να χρησιμοποιήσετε baby powder. Εάν οι άκρες του νάρθηκα σας ενοχλούν επειδή τραυματίζουν το δέρμα τοποθετήστε στρώμα βαμβακιού στην ευαίσθητη θέση. Mην ωθείτε οποιοδήποτε υλικό ακόμα και βαμβάκι, χαρτί κ.λ.π. κάτω από τον νάρθηκα. Κατά την πρώτη εβδομάδα ιδίως έχετε το νάρθηκα σε θέση ανάρροπη, δηλαδή ψηλότερα από το επίπεδο της καρδιάς τοποθετώντας το άνω άκρο σε ανάρτηση ή τοποθετώντας το κάτω άκρο σε 2-3 μαξιλάρια. Μην ακουμπάτε τον νάρθηκα σε σκληρή επιφάνεια για διάστημα άνω των 30 λεπτών. Εάν αισθάνεστε σε οποιοδήποτε σημείο των άκρων που βρίσκεται σε νάρθηκα πόνο ή συνεχές κάψιμο τότε θα πρέπει να αφαιρεθεί και να ελεγχθεί το δέρμα. Ειδικότερα δεν πρέπει να αισθάνεστε πόνο ή κάψιμο στην πτέρνα ή στον καρπό. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο σε ηλικιωμένους ή διαβητικούς. Αποφύγετε την έκθεση του νάρθηκα σε ζέστη, υγρασία ή παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο για να μην αλλοιωθεί η σύστασή του.

27 Ασκήσεις των Άκρων με τον Νάρθηκα:
Ασκήσεις τροχιάς κίνησης των άνω άκρων. Δάκτυλα, αγκώνας, ώμος: 2-3 σε των 10 επαναλήψεων και στη συνέχεια ανάρροπη θέση του άκρου. Μαλάξεις των δακτύλων από το άκρο προς τη βάση τους πολλές φορές την ημέρα. Ασκήσεις τροχιάς κίνησης των κάτω άκρων. Κίνηση δακτύλων πάνω-κάτω, κάμψη και έκταση του γόνατος, ανύψωση του κάτω άκρου στο ισχίο: 2-3 σε των 10 επαναλήψεων και στη συνέχεια ανάρροπη θέση του άκρου. Για να βελτιώσετε την κυκλοφορία του αίματος προσπαθείτε να κινείτε όλες τις αρθρώσεις των άκρων και να σφίγγετε όλους τους μύες που περικλείονται στο νάρθηκα αλλά και αυτούς που βρίσκονται κεντρικότερα ή περιφερικότερα.

28 Εάν αισθάνεστε τον νάρθηκα σφιχτό: Ανυψώστε το άκρο σε μαξιλάρια ώστε να βρίσκεται πάνω από το επίπεδο της καρδιάς. Χρησιμοποιήστε πάγο με προσοχή, αλλά όχι στα δάκτυλα. Προσπαθήστε να κινείτε τις αρθρώσεις και τα δάκτυλα περιφερικά του νάρθηκα προκειμένου να μειωθεί το οίδημα και να περιοριστεί η δυσκαμψία. Χρησιμοποιήστε ένα ήπιο παυσίπονο. Ενημερώστε άμεσα τον Χειρουργό εάν τα παραπάνω δεν έχουν αποτέλεσμα ή εάν ο πόνος είναι συνεχής ή αυξανόμενος.

29 Επικοινωνήστε με τον Χειρουργό εάν συμβούν τα παρακάτω:
Αιφνίδια αύξηση του πόνου Αιφνίδια αύξηση του οιδήματος. Το δέρμα γύρω από το νάρθηκα γίνεται κόκκινο ή εάν έχει τραυματιστεί. Εάν εμφανιστούν ρωγμές στο νάρθηκα. Εάν ο νάρθηκας χαλαρώσει. Τα δάκτυλα δεν πρέπει να χάσουν την κινητικότητά τους ή να μην είναι δυνατή η ενεργητική κίνησή τους.

30 Τα δάκτυλα δεν πρέπει να είναι άσπρα, μπλε ή αναίσθητα
Τα δάκτυλα δεν πρέπει να είναι άσπρα, μπλε ή αναίσθητα.  Εάν έχετε αίσθημα βελονών ή αναισθησίας στα δάκτυλα.  Το πρήξιμο των δακτύλων ή της περιοχής του γύψου είναι σημαντικό.  Υπάρχει δυσοσμία ή εκκρίσεις.  Εάν έχουν δημιουργηθεί φυσαλίδες στο δέρμα.  Εάν παρουσιάσετε θερμοκρασία> 38ο C.

31 Μην προσπαθείτε να αφαιρέσετε το νάρθηκα.
Άλλες οδηγίες: Εάν πρόκειται να κάνετε μπάνιο τοποθετείστε μία πλαστική σακούλα γύρω από το νάρθηκα με τρόπο στεγανό ή προμηθευτείτε άλλα ειδικά προϊόντα που υπάρχουν στο εμπόριο. Εάν ο νάρθηκας βραχεί λίγο και επιφανειακά σκουπίστε τον με μία πετσέτα και με το σεσουάρ. Εάν η υγρασία έχει διαπεράσει το γύψο θα πρέπει να αλλαχθεί. Μην αφαιρείτε το βαμβάκι που υπάρχει στα όρια του νάρθηκα σε επαφή με το δέρμα. Έχετε το δικαίωμα να εξομαλύνετε ακμές του νάρθηκα που ενοχλούν το δέρμα. Αποφύγετε την δίοδο άμμου, υγρών ή ακαθαρσιών στο νάρθηκα ή κάτω από αυτόν. Ελέγχετε την κυκλοφορία του αίματος περιφερικά του νάρθηκα εξετάζοντας τα νύχια. Όταν πιέζετε το νύχι αυτό θα πρέπει αρχικά να ασπρίσει και όταν αφαιρεθεί η πίεση σύντομα επανακτά το φυσιολογικό χρώμα. Είναι προτιμότερο να μην οδηγείτε με τον νάρθηκα. Σε περίπτωση ατυχήματος δεν καλύπτεστε νομικά και ασφαλιστικά. Μην φοράτε δακτυλίδια ή άλλα κοσμήματα στο χέρι στο οποίο έχει τοποθετηθεί νάρθηκας. Μην προσπαθείτε να αφαιρέσετε το νάρθηκα. Μην κολυμπάτε με τον γύψο ακόμα και εάν έχετε το χέρι σας εκτός του νερού.

32 Με ποιόν τρόπο αφαιρείται ο νάρθηκας;
Ο νάρθηκας αφαιρείται με ειδικό παλινδρομικό πριόνι το οποίο επειδή δεν περιστρέφεται δεν κόβει το δέρμα. Εάν έρθει σε επαφή το πριόνι με το δέρμα ο ασθενής αισθάνεται μόνο ήπιο κάψιμο χωρίς να τραυματιστεί το δέρμα. Συνήθως όμως δεν υπάρχει επαφή γιατί μεταξύ του νάρθηκα και του δέρματος παρεμβάλλεται στρώμα βαμβακιού.

33 Τι εμφάνιση έχει το άκρο μετά την αφαίρεση του νάρθηκα;
Οι αρθρώσεις που περιλαμβάνονται στο νάρθηκα αλλά και οι αρθρώσεις των δακτύλων παρουσιάζουν ήπιο πόνο στην κίνηση και δυσκαμψία. Το άκρο είναι ατροφικό και έχει μεγαλύτερη τριχοφυΐα από πριν. Η κατάσταση αυτή βελτιώνεται σύντομα με την απαραίτητη εξάσκηση. Το δέρμα είναι ζαρωμένο και παρουσιάζει σημαντική απολέπιση από το δέρμα που δεν έχει ανανεωθεί. Χρησιμοποιήστε σαπούνι σε χλιαρό νερό για να καθαρίσετε το δέρμα και τοποθετήστε ενυδατική αλοιφή. Είναι δυνατό να έχετε το αίσθημα ότι το άκρο είναι διαφορετικό και ότι έχει μειωμένη αισθητικότητα και λειτουργικότητα.

34

35

36 Ακρωτηριασμός Ακρωτηριασμός (Amputation) είναι η τραυματική ή η ιατρογενής (χειρουργική) αποκοπή ενός μέλους ή τμήματος του μέλους του σώματος από το υπόλοιπο σώμα. Η πρώτη περίπτωση αποκαλείται Τραυματικός ακρωτηριασμός και η δεύτερη λέγεται θεραπευτικός Χειρουργικός Ακρωτηριασμός

37 ΑΙΤΙΕΣ Διάφορες αιτίες μπορεί να προκαλέσουν την αναγκαιότητα Χειρουργικού Ακρωτηριασμού με συνηθέστερη το βαρύτατο τραυματισμό ενός μέλους, σε σημείο που είναι λειτουργικά ανώφελο ή μη βιώσιμο. Επίσης, στα ηλικιωμένα άτομα μπορεί να γίνει ακρωτηριασμός εξαιτίας αγγειακής ανεπάρκειας. Η τελευταία καταλήγει σε γάγγραινα ή είναι επώδυνη. Άλλη μία αιτία για ακρωτηριασμό είναι ο διαβήτης.

38 Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της διαδικασίας?
Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, καρδιακές παθήσεις, ή λοίμωξη έχουν υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών από τον ακρωτηριασμό από άτομα χωρίς αυτές τις ασθένειες. Σοβαρή τραυματική βλάβη αυξάνει τον κίνδυνο των επιπλοκών. Επιπλέον, τα άτομα που λαμβάνουν ακρωτηριασμένα χέρια πάνω από το γόνατο είναι πιο πιθανό να είναι σε κακή υγεία? Ως εκ τούτου, αυτές οι χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να είναι πιο επικίνδυνες από ό, τι οι ακρωτηριασμοί κάτω από το γόνατο. Όπως με κάθε χειρουργική διαδικασία, επιπλοκές μπορούν να συμβούν. Μερικές πιθανές επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν συγκεκριμένα από μια διαδικασία ακρωτηριασμό περιλαμβάνουν μια κοινή δυσμορφία, ένα αιμάτωμα (μελανιασμένο περιοχή με το αίμα που συλλέγεται κάτω από το δέρμα), λοίμωξη, το άνοιγμα του τραύματος, ή νέκρωση (θάνατος των πτερυγίων του δέρματος).

39 Πριν από τη διαδικασία Ο γιατρός σας θα σας εξηγήσει τη διαδικασία ακρωτηριασμού σε σας και να σας προσφέρουμε την ευκαιρία να υποβάλει οποιεσδήποτε ερωτήσεις που μπορεί να έχετε σχετικά με τη διαδικασία. Θα σας ζητηθεί να υπογράψετε ένα έντυπο συγκατάθεσης που δίνει την άδεια να κάνει τη διαδικασία. Διαβάστε τη φόρμα προσεκτικά και να θέσει ερωτήσεις, αν κάτι δεν είναι σαφές. Εκτός από τη λήψη ένα πλήρες ιατρικό ιστορικό, ο γιατρός σας μπορεί να εκτελέσει μια πλήρη φυσική εξέταση για να εξασφαλίσει ότι είστε σε καλή υγεία, πριν να υποστούν τη διαδικασία. Μπορεί να υποβληθεί σε εξετάσεις αίματος ή άλλες διαγνωστικές εξετάσεις. Θα σας ζητηθεί να γρήγορα για οκτώ ώρες πριν από την επέμβαση, συνήθως μετά τα μεσάνυχτα. Αν είστε έγκυος ή υποψιάζεστε ότι μπορεί να είστε έγκυος, θα πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό σας.

40 Ενημερώστε το γιατρό σας αν είστε ευαίσθητοι ή είναι αλλεργικοί σε οποιαδήποτε φάρμακα, λατέξ, ταινία ή αναισθητικών παραγόντων (τοπικές και γενικές). Ενημερώνουν τον ιατρό σας για όλα τα φάρμακα (συνταγή και over-the-counter) και φυτικά συμπληρώματα που παίρνετε. Ενημερώστε το γιατρό σας εάν έχετε ιστορικό αιμορραγικών διαταραχών ή εάν παίρνετε οποιοδήποτε αντιπηκτική (αντιπηκτικά) φάρμακα, ασπιρίνη ή άλλα φάρμακα που επηρεάζουν την πήξη του αίματος. Μπορεί να είναι απαραίτητο για να μπορείτε να σταματήσετε αυτά τα φάρμακα πριν από τη διαδικασία. Μπορεί να μετρηθεί για ένα τεχνητό σκέλος πριν από τη διαδικασία. Μπορείτε να λάβετε ένα ηρεμιστικό πριν από τη διαδικασία για να σας βοηθήσει να χαλαρώσετε. Με βάση την ιατρική νόσο, ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει άλλη ειδική προετοιμασία.

41 Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας
Ένας ακρωτηριασμός απαιτεί παραμονή στο νοσοκομείο. Διαδικασίες μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο του ακρωτηριασμού, της νόσου σας, και τις πρακτικές του γιατρού σας. Ένας ακρωτηριασμός μπορεί να εκτελεστεί, ενώ είστε κοιμισμένοι υπό γενική αναισθησία, ή ενώ είστε ξύπνιοι κάτω από ραχιαία αναισθησία. Εάν χρησιμοποιείται ραχιαία αναισθησία, δεν θα έχετε κανένα συναίσθημα από τη μέση σας κάτω. Ο γιατρός σας θα συζητήσει μαζί σας εκ των προτέρων

42 Μετά τη διαδικασία ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ
ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Μετά την επέμβαση, θα πρέπει να ληφθούν στην αίθουσα της ανάνηψης για την παρατήρηση. Διαδικασία ανάκτησης σας θα ποικίλουν ανάλογα με το είδος της διαδικασίας εκτελείται και το είδος της αναισθησίας που δίνεται. Θα πρέπει να παρακολουθείται η κυκλοφορία και η αίσθηση του προσβεβλημένου άκρου. Μόλις την αρτηριακή σας πίεση, το σφυγμό και την αναπνοή είναι σταθερά και είστε σε εγρήγορση, θα πρέπει να ληφθούν για το δωμάτιο του νοσοκομείου σας. Μπορείτε να λάβετε φάρμακα για τον πόνο και τα αντιβιοτικά, όπως απαιτείται. Ο επίδεσμος ακρωτηριασμό site θα πρέπει να αλλάξει και να παρακολουθείται πολύ στενά. Και φυσικά να αρχίσει φυσικοθεραπεία & εργοθεραπεία.

43 ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Είναι σημαντικό να ακολουθούντε οι οδηγίες που δίνει ο γιατρό. Όπως λεπτομερείς οδηγίες για το πώς να φροντίσει για τη χειρουργική θέση, αλλαγές ντύσιμο, μπάνιο, το επίπεδο δραστηριότητας, και φυσιοθεραπεία. Να είστε βέβαιος ότι παίρνεται τη συνιστόμενη φαρμακευτική αγωγή. Καθώς και Ενημερώνουμε το γιατρό για οποιοδήποτε από τα ακόλουθα: -Πυρετός ή / και ρίγη -Ερυθρότητα, οίδημα ή αιμορραγία ή άλλη παροχέτευση από το σημείο της τομής -Αυξημένο πόνο γύρω από την περιοχή του ακρωτηριασμού -Μούδιασμα και / ή μυρμήγκιασμα στα υπόλοιπα άκρα

44 ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ Έχουν υπάρξει πολλές πρόοδοι κατά τα τελευταία αρκετά χρόνια στις χειρουργικές τεχνικές οι οποίες εκτελούνται, μετεγχειρητική αποκατάσταση, και προσθετική σχεδιασμό και την ανάπτυξη. Σωστή επούλωση και τοποθέτηση του τεχνητού βοήθεια σκέλους να μειωθεί ο κίνδυνος της μακροπρόθεσμης ιατρικές επιπλοκές. Ένας ακρωτηριασμός απαιτεί μια διαδικασία προσαρμογής που μπορεί να βοηθήσει με τη φυσική θεραπεία

45 ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΟΙ ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ
Σε ακρωτηριασμούς άνω άκρων ακολουθούμε σε γενικές γραμμές τις ίδιες βασικές αρχές με εκείνες των κάτω άκρων, όσον αφορά την προσθετική και χειρουργική προσέγγιση εδώ, ο χειρούργος και ο προσθετικός έχουν να αντιμετωπίσουν πολλές προκλήσεις, κατά την διάρκεια της θεραπείας ενός ατόμου με ακρωτηριασμό στο άνω άκρο.

46 Οι ακόλουθες επισημάνσεις αποτελούν μείζονες στόχους της ανώτερης χειρουργικής επέμβασης ακρωτηριασμού άνω άκρου: •Διατήρηση του λειτουργικού μήκους •Στέρεη κάλυψη των οστών •Διατήρηση της ωφέλιμης αίσθησης •Πρόληψη συμπτωματικού νευρώματος •Πρόληψη των παρακείμενων αρθρώσεων •Ελαχιστοποίηση από βραχυπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης ασθένειας Ταινία - και εγώ για μενα, η νικήτρια

47

48 •Έγκαιρη τοποθέτηση προσθετικού μέλους •Πρόωρη επιστροφή του ασθενούς στις καθημερινές του συνήθειες

49 Ρευματοειδής αρθρίτιδα

50 Τι είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα;
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης, αυτοάνοση και εξελικτική νόσος, που προσβάλλει κατ’ εξοχήν τις αρθρώσεις, αλλά όχι σπάνια και διάφορα άλλα όργανα. Είναι το συχνότερο φλεγμονώδες ρευματικό νόσημα. Προσβάλλει συνήθως άτομα ηλικίας ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας, ακόμη και σε παιδιά. Στα πλαίσια της πρώτης πανελλήνιας επιδημιολογικής έρευνας για τις ρευματικές παθήσεις, που πραγματοποιήσαμε στο γενικό πληθυσμό αστικών, ημιαστικών και αγροτικών περιοχών της βόρειας, κεντρικής και νότιας Ελλάδος με τη συνεργασία πολλών ρευματολόγων, μελετήσαμε τον επιπολασμό, δηλ. τη συχνότητα, και την αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας στο επίπεδο του γενικού πληθυσμού των ενηλίκων. Σε ό,τι αφορά συχνότητα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας βρήκαμε ότι ανέρχεται στο επίπεδο του 6,7‰ των ενηλίκων και ότι είναι τρεις φορές μεγαλύτερη στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες.

51 Ποια είναι τα αίτια & πως αναπτύσσεται η ρευματοειδής αρθρίτιδα;
Από αιτιολογικής πλευράς φαίνεται ότι πολλοί παράγοντες, όπως γενετικοί, περιβαλλοντικοί, ορμονικοί και ανοσολογικοί, εμπλέκονται στην αιτιοπαθογένεια της νόσου, αλλά η ακριβής αιτιολογία της δεν είναι γνωστή. Ωστόσο, είναι γνωστοί οι παθογενετικοί μηχανισμοί με τους οποίους αναπτύσσεται η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Πρόκειται για παθολογικούς μηχανισμούς του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού. Στα πλαίσια των μηχανισμών αυτών ορισμένες κατηγορίες κυττάρων ενεργοποιούνται και παράγουν αυτοαντισώματα ή μια σειρά πρωτεϊνών, που είναι βιολογικώς δραστικές και λέγονται κυτταροκίνες, κυριότερες από τις οποίες είναι: ο παράγοντας νέκρωσης των όγκων, η ιντερλευκίνη 6 και η ιντερλευκίνη 1. Από τη δράση των κυτταροκινών αυτών προκαλείται ενεργοποίηση πολλών άλλων κυττάρων και έκκριση ποικίλων βιολογικώς δραστικών ουσιών. Αποτέλεσμα όλων αυτών των κυτταρικών αλληλεπιδράσεων και της δράσης των βιολογικών τους προϊόντων είναι, πρώτον, η ανάπτυξη φλεγμονής και υπερπλασίας στον αρθρικό υμένα και δεύτερον, η πρόκληση φθοράς στον αρθρικό χόνδρο και διαβρώσεων στα οστά των αρθρώσεων.

52 Ποια είναι τα συμπτώματα και τα κλινικά σημεία της νόσου;
Η έναρξη της ρευματοειδούς αρθρίτιδας μπορεί να είναι βαθμιαία ή οξεία. Στη βαθμιαία έναρξη εμφανίζονται συνήθως γενικά συμπτώματα, όπως αίσθημα κόπωσης και κακουχίας, ανορεξία, απώλεια βάρους, πόνος στις αρθρώσεις, και τελικά εγκαθίσταται η αρθρίτιδα με όλα τα φαινόμενα της φλεγμονής. Η οξεία έναρξη της νόσου χαρακτηρίζεται από αιφνίδια εγκατάσταση αρθρίτιδας, δηλ. φλεγμονής στις αρθρώσεις, που μπορεί μερικές φορές να συνοδεύεται από πυρετό.

53 Τα κύρια κλινικά χαρακτηριστικά της αρθρίτιδας είναι τα συμπτώματα και σημεία της φλεγμονής, όπως:
Πόνος σε αρθρώσεις Διόγκωση αρθρώσεων Θερμότητα αρθρώσεων Ευαισθησία στην πίεση αρθρώσεων που έχουν προσβληθεί από τη νόσο Πρωινή δυσκαμψία, δηλ. ο ασθενής παρουσιάζει δυσκολία στις κινήσεις των αρθρώσεων που έχουν προσβληθεί καθώς σηκώνεται το πρωί από το κρεβάτι του Η προσβολή των αρθρώσεων των χεριών συνοδεύεται συχνά από δυσκολία σχηματισμού γροθιάς και από ελάττωση της δύναμης σύσφιξης.

54

55 Ποια είναι η εξέλιξη της ρευματοειδούς αρθρίτιδας;
Καθώς περνάει ο καιρός, αν δεν γίνει έγκαιρη διάγνωση και σωστή θεραπευτική παρέμβαση, η νόσος εξελίσσεται και αναπτύσσονται οι καταστροφικές συνέπειες της χρόνιας φλεγμονής. Στις συνέπειες αυτές περιλαμβάνονται: Αρθρικές παραμορφώσεις, όπως π.χ. ωλένια απόκλιση των δακτύλων των χεριών (Εικόνα 2-Α) και υπεξαρθρήματα σε διάφορες αρθρώσεις και κυρίως στις αρθρώσεις της βάσης των δακτύλων των χεριών (μετακαρπιοφαλαγγικές αρθρώσεις) (Εικόνα 2-Β) ή στις μεταταρσιοφαλαγγικές αρθρώσεις των ποδιών (Εικόνα 2-Γ), βλαισότητα των γονάτων, δηλ. κύρτωση προς τα έσω με ανοιχτή γωνία προς τα έξω (Εικόνα 2-Δ), ή των ποδιών κ.ά

56 Διαταραχές στις κινήσεις των αρθρώσεων με αποτέλεσμα μακροχρόνια λειτουργική ανικανότητα και αναπηρία. Ακτινολογικές αλλοιώσεις. Η πρώτη ακτινολογική αλλοίωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας είναι η απώλεια οστικής μάζας στα τμήματα των οστών που είναι κοντά στην άρθρωση, δηλ. η περιαρθρική οστεοπόρωση (Εικόνα 2-Ε). Με την πάροδο όμως του χρόνου και εφόσον δεν υπάρξει ορθή θεραπευτική παρέμβαση για αναστολή της εξέλιξης της νόσου, αναπτύσσονται σοβαρότερες και μη αναστρέψιμες ακτινολογικές αλλοιώσεις, όπως είναι η φθορά του αρθρικού χόνδρου και οι διαβρώσεις στα τμήματα των οστών που είναι μέσα στις αρθρώσεις (Εικόνα 2-Ζ)

57

58 Επειδή όλες αυτές οι παραμορφωτικές, λειτουργικές και ακτινολογικές καταστροφικές συνέπειες της χρόνιας φλεγμονής της ρευματοειδούς αρθρίτιδας είναι μη αναστρέψιμες, στόχος της σύγχρονης θεραπευτικής παρέμβασης είναι η πρόληψή τους. Και αυτό είναι σήμερα εφικτό, όπως αναφέρεται και παρακάτω.

59 Ποιες είναι οι εξωαρθρικές εκδηλώσεις της ρευματοειδούς αρθρίτιδας;
Εκτός από τις αρθρώσεις, η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να προσβάλλει και άλλα όργανα και να παρουσιάσει διάφορες εξωαρθρικές εκδηλώσεις. Οι συνηθέστερες κατά σειρά συχνότητας εξωαρθρικές εκδηλώσεις είναι: Αναιμία. Πρόκειται συνήθως για τη λεγόμενη αναιμία χρόνιας πάθησης. Υποδόρια ρευματοειδή οζίδια. Πρόκειται για μικρά υποδόρια οζίδια μεγέθους μέχρι 2 εκ. ή και μεγαλύτερα που είναι μαλακά, ανώδυνα, δεν συμφύονται με το δέρμα ούτε με τα υποκείμενα μόρια και εντοπίζονται συνήθως σε θέσεις που ασκείται πίεση, όπως π.χ. οι αγκώνες. Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα. Οφείλεται σε συμπίεση του μέσου νεύρου μέσα στον καρπιαίο σωλήνα λόγω τενοντοελυτρίτιδας των μυών που κάμπτουν τα δάκτυλα των χεριών. Τα κύρια συμπτώματα αυτού του συνδρόμου είναι τα μουδιάσματα, το κάψιμο και ο πόνος που εντοπίζονται στην κερκιδική πλευρά της παλάμης και στην παλαμιαία επιφάνεια του αντίχειρα, του δείκτη, του μέσου δακτύλου και του τέταρτου δακτύλου κατά το ήμισυ προς την κερκιδική πλευρά.

60 Σύνδρομο Sjögren. Χαρακτηρίζεται κυρίως από ξηροφθαλμία και ξηροστομία.
Σκληρίτιδα, δηλ. φλεγμονή στο σκληρό χιτώνα του ματιού. Διάμεση πνευμονική ίνωση. Κύρια αρχική κλινική εκδήλωση είναι ο βήχας και αργότερα η δύσπνοια στην κόπωση. Πλευρίτιδα, δηλ. συλλογή υγρού μέσα στη θωρακική κοιλότητα. Περικαρδίτιδα, δηλ. συλλογή υγρού μέσα στην περικαρδιακή κοιλότητα. Ενδοπνευμονικά ρευματοειδή οζίδια Αγγειίτιδα, δηλ. φλεγμονή στο τοίχωμα των αγγείων. Εμφανίζεται πολύ σπάνια και κατά κανόνα σχετίζεται με υψηλό βαθμό ενεργότητας και σοβαρότητας της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Συνήθως πρόκειται για ελαφρά αγγειίτιδα και συγκεκριμένα για τη λεγόμενη δερματική λευκοκυτταροκλαστική αγγειίτιδα και πολύ σπάνια για σοβαρότερη αγγειίτιδα. Η δερματική λευκοκυτταροκλαστική αγγειίτιδα χαρακτηρίζεται από φλεγμονή στο τοίχωμα μικρών αγγείων (αρτηριδίων, τριχοειδών και φλεβιδίων) και εκδηλώνεται με δερματικές βλάβες, που έχουν ποικίλη μορφή και μπορεί να συνοδεύονται από κνησμό (φαγούρα) ή πόνο.

61 Ποια είναι η σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας;
Kύριος στόχος της θεραπευτικής αντιμετώπισης της ρευματοειδούς αρθρίτιδας είναι η επίτευξη: Ύφεσης της νόσου Ωστόσο σε ασθενείς που έχουν νόσο εγκατεστημένη επί μεγάλο χρονικό διάστημα Χαμηλής δραστηριότητας της νόσου Με φάρμακα - Βιολογικά τροποποιητικά φαρμακα της νόσου

62


Κατέβασμα ppt "ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ & Ε/θ"

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Διαφημίσεις Google